 |
|
Geschiedenis van Tatra |
|
Het prille begin
De geschiedenis van Tatra start in 1850 in de Oostenrijks-Hongaarse stad Nesseldorf (nu de Tsjechische stad Kopřivnice), toen Ignác Šustala een familiebedrijf oprichte
voor de productie van zelf ontworpen koetsen.
In 1853 ging Šustala in zee met de rijke zakenman Adolf Raschka en alles verliep
naar wens. Toen Raschka in 1877 overleed gingen de zaken echter bergafwaarts.
De aanleg van de Stauding-Stramberger spoorweg leed er in die tijd toe dat de oncomfortabele
koetsen stapsgewijs vervangen werden door transport per spoor. Šustala speelde in
op deze evolutie en zorgde ervoor dat hij in 1882 zijn eerste 15 railauto's kon
bouwen.
In 1890 werd ingenieur Hugo von Rosslerstamm aangenomen als technisch directeur.
Toen Šustala in 1891 overleed, richtte Hugo von Rosslerstamm een vennootschap op
met de naam Nesseldorfer
Wagenbau Fabriks Gesellschaft (NW).
  Een belangrijke mijlpaal kwam er in 1897, toen het bedrijf de eerste personenauto
in Centraal-Europa bouwde (de Präsident) en in 1898 toen ze één van de eerste vrachtwagens
ter wereld presenteerden.
De vrachtwagen, met een laadvermogen van 2,5 ton, werd aangedreven
door twee achteraan geplaatste Benz benzinemotoren en was een basis voor de productie
van Tatra vrachtwagens in de jaren die volgden.
Het Tatra chassis ontwerp concept
De belangrijkste bijdrage aan Tatra werd geleverd door de geniale auto-ontwerper Hans
Ledwinka. Ledwinka was van 1897 tot 1902 en van 1905 tot 1916 constructeur geweest
bij de Nesseldorfer fabriek, waarbij hij was betrokken
bij de productie van de eerste auto's.
In 1921 verliet hij de firma Steyr om opnieuw in Nesseldorf te werken, deze
keer als hoofdconstructeur.
In 1923 presenteerde Ledwinka de Tatra T11, met een revolutionair ontwerp en vol
nieuwe en bewonderenswaardige technieken.
 De Tatra T11 was gebouwd op een chassis met een centrale
buis waardoor de aandrijfas
liep en had achteraan een onafhankelijke
wielophanging met pendelassen.
Dit concept
werd nadien voor ieder Tatra opnieuw gebruikt.
De auto had een tweecilinder luchtgekoelde kopklepboxermotor die 12 pk leverde,
gegoten in lichtmetaal, want Ledwinka had als leuze "gewicht is de vijand".
De Tatra T11 had een uitzonderlijk goede wegligging en bezat, net als de dure sportieve auto's uit die tijd, 4 versnellingen
zodat er vlot gereden kon worden.
Deze vooruitstrevende auto was ver voor op zijn concurrenten. De Tatra T11
was bovendien goedkoop en onverwoestbaar.
Tatra T30
Na de lancering van de Tatra T11 merkte men dat er ook vraag was naar grote auto's.
Daarom werd in 1928 de Tatra T30 gebouwd, met een viercilinder luchtgekoelde boxermotor.
De auto kon geleverd worden als open tourer, sport cabriolet, gesloten limousine,
limousine met afneembaar dak, taxi en ambulance.
Dit model werd in 1931 opgevolgd door de Tatra T52, die een grotere motor had en
later ook een modernere carrosserie kreeg.
Van de Tatra T52 werd nog een model gemaakt dat kleiner, eenvoudiger en goedkoper was: de Tatra T54.
Tatra T57
 In 1931 verscheen de Tatra T57, de opvolger voor de Tatra T11 en Tatra T12.
De auto had een volledig nieuw geconstrueerde viercilinder boxermotor met batterijontsteking.
De besturing was nog verbeterd en het comfort was verhoogd.
De Tatra T57 was beschikbaar
als limousine, halfcabriolet, sportwagen en bestelwagen.
In 1934 kwam er een grotere en luxueuzere versie van de Tatra T57 uit: de Tatra
T75. Opvallend aan de Tatra T75 was dat men de oude stijkijzerneus verving door
een grille. Deze nieuwe stijl paste men na enkele jaren ook toe voor de Tatra T57,
die dan de naam Tatra T57A kreeg. Later volgde nog de Tatra T57B, met een modernere
carrosserie en enkele technische veranderingen.
Vanaf 1941 werd de Tatra T57K gebouwd, een militaire versie van de Tatra T57B.
Gestroomlijnde auto's
 Tatra werd later bekend met zijn gestroomlijnde auto's. Reeds tussen Wereldoorlog I en Wereldoorlog II werkten de ontwerpers intensief
aan de eerste gestroomlijnde personenauto met een monocoque constructie en een achterin
geplaatste luchtgekoelde motor.
In 1931 was het prototype klaar: de Tatra V570.
Op basis hiervan werd de Tatra T77 gebouwd, die op
5 maart 1934 aan het publiek
werd voorgesteld. Dit was de eerste
gestroomlijnde auto ter wereld die in serieproductie werd gebouwd. De Tatra T77 was een luxueuze
auto met een 3-liter V8-motor waarmee men een topsnelheid van 140 km per uur kon
halen.
Hans Ledwinka werkte samen met zijn zoon Erich, die in 1936 de functie van hoofdconstructeur
kreeg. In datzelfde jaar werd de Tatra T77a opgevolgd door de T87 en de T97, die gelijktijdig werden geproduceerd.
De Tatra T87 met zijn V8-motor was
groter en luxueuzer dan de Tatra T97 die een 4-cilinder motor had.
De Duitsers hielden van de Tatra's en zelfs Hitler had grote bewondering voor Tatra.
Op de autosalons van Berlijn
bezocht hij
steeds de stand van Tatra om er met Ledwinka te praten. "Das ist der Wagen für meine Straßen!", zou Hitler verklaard
hebben.
Fritz Todt stelde als Generalinspektor für das deutsche Straßenwesen dat de Tatra
T87 de ideale autobahn wagen was.
De snelle Tatra's hadden echter achterwielaandrijving
en een gewichtverdeling van 38% vooraan en 62% achteraan, wat ertoe leidde dat men
aan hoge snelheid in scherpe bochten de controle kon verliezen. Toen veel Duitse officieren ermee verongelukten, werd Tatra het "Tsjechische geheime wapen" genoemd.
Tatra V570 prototype
|
Tatra T97 |
Volkswagen Kever
Hans Ledwinka kende Ferdinand Porsche persoonlijk en besprak zijn ideeën met hem.
De overeenkomsten tussen de KdF-Wagen van Porsche, later gekend als de Volkswagen Kever, en het prototype Tatra V570 uit 1931 zijn groot. De KdF-Wagen bevatte minstens
acht belangrijke constructie kenmerken die ook in de modellen van Tatra terug te
vinden waren.
Er volgde een aanklacht wegens schending van Tatra patenten, maar toen Duitsland
in 1938 Tsjechoslowakije binnenviel kon er geen sprake meer zijn van een proces. Bovendien liet
Hitler de productie van de Tatra T97 stopzetten omdat deze te concurrentieel was
voor de KdF-Wagen.
De opvolgers van Porsche moesten later erkennen dat het ontwerp van de KdF-Wagen
was beïnvloed door de ontwerpen van Ledwinka.
De naoorlogse rechtszaak liep in 1961 uit op een schikking waarbij Volkswagen DM 3.000.000
betaalde aan Ringhoffer-Tatra.
Tatra T600 - Tatraplan
Aan het einde van de Tweede Wereldoorlog
werd Hans Ledwinka door het communistische
regime gevangen gezet op beschuldiging van collaboratie.
Tijdens zijn gevangenschap
gaf Hans Ledwinka echter nog advies voor de ontwerpen van de Tatraplan, die vanaf 1949
in productie ging en een groot succes werd.
Net als de Tatra T97 haalde de Tatraplan met zijn viercilinder motor een topsnelheid
van 130 km per uur.
In die tijd was Tatra door de komst van het communisme genationaliseerd en in 1952
besloot de staat dat Tatra geen personenwagens meer mocht bouwen, enkel nog vrachtwagens,
bussen en spoorwegmateriaal.
Tatra T603
 |
Toen er bij partijleiders grote ontevredenheid was over de Russische auto's waarmee
ze zich moesten verplaatsen, kreeg Tatra de opdracht om een luxe-auto te bouwen.
In 1956 startte de productie van de Tatra T603. Deze grote 5-6 personenwagen haalde een topsnelheid van 160 km per uur en werd aangedreven door
een luchtgekoelde V8-motor die opnieuw achterin was geplaatst, zodat men geen last
had van lawaaihinder.
De Tatra T603 kon enkel gekocht worden door partijleiders, bedrijfsleiders en andere
vooraanstaande personen. De auto werd ook geëxporteerd naar andere communistische
landen. Zo kocht o.a. Fidel Castro zich een (witte) Tatra T603.
In 1963 kwam een aangepaste
versie uit met de aanduiding T2-603. De opvallende 3 koplampen van de T603 werden
daarbij vervangen door 4 koplampen.
De Tatra T2-603 bleef in productie tot 1975, waarbij er regelmatig verbeteringen
werden aangebracht. In die tijd werden verschillende oude modellen ook opnieuw ingeleverd,
volledig vernieuwd en daarna als nieuw verkocht.
Uiteindelijk werden er van de T603
en T2-603
bijna 20.500 exemplaren gebouwd.
Boven: Tatra T603, onder: Tatra T2-603 |
Laatste modellen
In 1975 werd de Tatra T2-603 opgevolgd door de Tatra T613, waarvoor door Vignale
reeds in 1968 een ontwerp werd gemaakt en waarbij de gestroomlijnde vormen grotendeels
wegvielen. Deze luxueuze auto haalde een topsnelheid van 200 km per uur.
Na de Tatra T613
kwam in 1996 de Tatra T700, volledig vernieuwd en uitgerust met
de meest moderne luxevoorzieningen.
In 1998 werd de productie van personenauto's gestopt
en concentreerde het bedrijf zich hoofdzakelijk op de productie van vrachtwagens,
wat sinds
1942 een steeds belangrijker onderdeel was geworden.
 Tatra T613
Tatra vrachtwagens
Het Tatra ontwerp concept, met de luchtgekoelde motor, het centrale buis chassis
en de pendelassen, was ook het basismodel voor verschillende vrachtwagen types.
De uitzonderlijke prestaties, het robuuste ontwerp, de lange duurzaamheid, het eenvoudige onderhoud en de
hoge productiviteit maakten van Tatra het ideale voertuig
om te werken in extreme klimaten en off-road omgevingen.
De kwaliteit van de Tatra vrachtwagens werd voor het eerst bewezen door de Tatra
T111 (1942-1962), die zelfs de moeilijkste gebieden
van Siberië aankon.
Vanaf 1959 kwam er de Tatra T138, gevolgd door de Tatra T813 (vanaf 1967), Tatra T148 (vanaf
1970) en uiteindelijk de Tatra T815 (vanaf
1983).
De productie van vrachtwagens werd vooral gedreven door militaire bestellingen.
Tatra T138
Erkenning voor Hans Ledwinka
Van de technische universiteit in Wenen kreeg Ledwinka in 1944 een eredoctoraat
voor technische wetenschappen.
In 1952, een jaar nadat het communistische regime zijn vrijlating had toegestaan,
kende het Verein Deutscher Ingenieure hem een eremedaille toe. In 1961
ontving Ledwinka
van
de Association of German Inventors de Diesel Gold Medal en van de Oostenrijkse president een erekruis voor zijn bijdrage aan wetenschap
en kunst.
Ledwinka stierf in 1967 in München, waar hij toen woonde.
Na de val van het communisme in 1992 werd hij volledig in ere hersteld
door de Tsjechische autoriteiten.
In 2007 werd Hans Ledwinka opgenomen in de European Automotive Hall of Fame.
Tatra op heden
Tatra produceert op heden nog steeds vrachtwagens en blijft daarbij verbazen. In
februari 2008 kondigde Tatra aan dat hun luchtgekoelde V8 motor is opgewaardeerd
van Euro 4 naar Euro 5, zonder het gebruik van elektronisch geregelde injectie.
Daarmee is Tatra de enige ter wereld die erin slaagt Euro 5 te halen met mechanische
brandstofinjectie.
De Tatra vrachtwagens staan nog steeds voor betrouwbaarheid, eenvoudig onderhoud,
gegarandeerde werking in extreme temperaturen en bekwaamheid op de moeilijkste off-road
terreinen.
 |
|
 |
|
